Circulair bouwen

Circulair bouwen: wat is het en waarom is het belangrijk?

Circulair bouwen is een duurzame vorm van bouwen. Hierbij worden grondstoffen hergebruikt en afval geminimaliseerd. Deze vorm is gebaseerd op de principes van de circulaire economie en heeft het doel om een gesloten kringloop te creëren. Circulair bouwen draagt bij aan het behoud van natuurlijke hulpbronnen, vermindering van de CO₂-uitstoot en de ontwikkeling van economisch verantwoorde bouwpraktijken. In dit artikel gaan we dieper in op de betekenis van circulair bouwen, hoe het werkt in de praktijk en welke stappen je kunt nemen om circulair te bouwen.

Wat betekent circulair bouwen precies?

Circulair bouwen is bouwen met respect voor de mens, het milieu en materiaal. Circulair bouwen draait om onder andere:

  • Hergebruik van materialen zonder dat de kwaliteit verloren gaat.
  • Het gebruik van biobased en hernieuwbare grondstoffen.
  • Losmaakbaar en modulair bouwen.
  • Minimale milieubelasting en CO₂-uitstoot.
  • De focus op levensduur en toekomstwaarde van gebouwen.

Gebouwen worden zo ontworpen dat materialen aan het einde van hun gebruiksduur eenvoudig teruggewonnen kunnen worden en opnieuw worden ingezet. Denk bijvoorbeeld aan hout uit duurzaam beheerde bossen.

Hoe werkt circulair bouwen in de praktijk?

Stel je wilt een kantoorpand bouwen. In plaats van gloednieuwe materialen te gebruiken, kies je voor hergebruikte staalconstructies, biobased isolatiemateriaal van hennep en een losmaakbare gevelbekleding. Dit wordt vastgelegd in een materialenpaspoort, zodat bij sloop of renovatie materialen opnieuw ingezet kunnen worden.

Waarom is circulair bouwen belangrijk?

De bouwsector is verantwoordelijk voor een groot deel van de mondiale CO₂-uitstoot en materiaalgebruik. Zo raken we natuurlijke hulpbronnen onnodig snel kwijt en produceren we veel afval. Circulair bouwen draagt bij aan:

  • Verlaging van CO₂-uitstoot en materiaalgebonden emissies.
  • Verlenging van de levensduur van producten en materialen.
  • Economische voordelen door minder afvalverwerking en lagere grondstofkosten.
  • Verbetering van de milieu-impact van gebouwen.

Doelstellingen circulair bouwen

Nederland streeft naar een volledig circulaire bouweconomie in 2050. In 2025 moet al 50% van de gebruikte bouwmaterialen herbruikbaar of gerecycled zijn. Dit houdt in dat er een flinke transitie aankomt voor woningbouw, utiliteitsbouw en de infrastructuursector. De transitieagenda circulaire bouweconomie biedt hulpmiddelen voor deze omschakeling.

Wat zijn uitdagingen in de circulaire bouweconomie?

De ontwikkeling van de circulaire bouweconomie wordt geremd door:

  • Onvoldoende vraag en aanbod van herbruikbare materialen
  • Risico-aversie bij financiers
  • Belemmerende wet- en regelgeving
  • Gebrek aan kennis bij ontwerpers en aannemers

Hoe meet je circulariteit in gebouwen?

Het instrument MilieuPrestatie Gebouwen (MPG) maakt inzichtelijk wat de milieubelasting van een gebouw is. Daarnaast zijn er instrumenten zoals BENG (Bijna-Energieneutrale Gebouwen) die de energieprestatie meten.

Wat zijn circulaire verdienmodellen?

  • Product als een service (PAAS): Denk aan leaseconstructies voor gevels of liften.
  • Oogstcontracten: De leverancier haalt bouwmaterialen later weer op voor hergebruik.
  • Circulair ontwerp: Ontwerpen met het oog op demontage en aanpasbaarheid.

Hoe kun je starten met circulair bouwen?

  1. Bepaal de ambities: Wat is je doel?
  2. Werk samen met circulaire partners: Contacteer architecten en leveranciers die ervaring hebben met circulariteit.
  3. Gebruik een materialenpaspoort: Voor traceerbaarheid en hergebruik.
  4. Kijk naar financiering: Banken als ABN AMRO eisen soms al een materialenpaspoort.
  5. Controleer de regelgeving en subsidies via RVO.

Veelgestelde vragen over circulair bouwen

De circulaire bouweconomie streeft naar een volledig gesloten kringloop van materialen binnen de bouwsector. Dit houdt in dat je minder nieuwe grondstoffen gebruikt, minder CO₂ uitstoot en een lagere impact hebt op het milieu. De doelstellingen van circulair bouwen zijn opgenomen in de transitieagenda circulaire bouweconomie, opgesteld door onder andere het Transitieteam Circulaire Bouweconomie en Ondernemend Nederland.

Bij circulair verbouwen en circulair renoveren worden bestaande materialen hergebruikt, meestal in combinatie met duurzame materialen. Door slimme demontage en het gebruik van biobased producten wordt verspilling voorkomen. Dit is economisch verantwoord en sluit aan bij de principes van de circulaire economie en duurzaam bouwen.

Traditioneel bouwen maakt gebruik van nieuwe grondstoffen waarbij afval ontstaat. Circulair bouwen richt zich daarentegen op hergebruikte materialen, kringlopen en circulaire principes om de milieubelasting te verlagen. Bouwen wordt hierdoor circulair en toekomstbestendig ingericht, met de focus op duurzaamheid, innovatie en circulariteit.

Materialen die geschikt zijn voor circulair bouwen zijn bijvoorbeeld herbruikbare bouwmaterialen, biobased materialen en eenvoudig demonteerbare producten. Voorbeelden hiervan zijn hout uit duurzaam beheerde bossen, hennep-isolatie en tweedehands staalconstructies. Deze materialen verlagen de CO₂-uitstoot, verminderen de milieuprestatie en ondersteunen de doelstellingen van circulair bouwen.

Circulair bouwen in de toekomst

Circulair bouwen biedt grote kansen voor een duurzame leefomgeving, of het nu gaat om nieuwbouw, renovatie of sloop. Door bewust te kiezen voor circulaire ontwerpen, biobased materialen en slimme. verdienmodellen draag je niet alleen bij aan een beter milieu, maar investeer je ook in de toekomstbestendigheid van gebouwen.