Permacultuur is een duurzame ontwerpmethode voor het creëren van een leefomgeving waarin de mens en de natuur elkaar versterken. Het is gefocust op een natuurlijk ecosysteem dat economisch stabiel is en ook toekomstige generaties van voedsel kan voorzien. In dit artikel leggen we je uit wat permacultuur inhoudt, hoe het precies werkt en hoe je zelf een eetbare tuin vol diversiteit kunt ontwerpen.

Wat is de betekenis voor permacultuur?

Permacultuur is een samensmelting van “permanent” en “agricultuur”, letterlijk permanente landbouw. Het begrip verwijst naar het duurzaam ontwerpen van de menselijke leefomgeving op een manier dat deze de natuur en het ecosysteem nabootst.

Hoe werkt permacultuur in de praktijk?

Stel dat je een duurzame moestuin wilt aanleggen. In permacultuur start je in eerste instantie met goed observeren: kijk naar de zon, schaduw, wind en microklimaat in je tuin. Vervolgens ontwerp je de tuin op zo’n manier dat alle elementen elkaar ondersteunen.

Samenwerking met de natuur

Planten met diverse functies worden zo geplaatst dat ze elkaar versterken: bijvoorbeeld een boom die schaduw biedt aan schaduwplanten en beschutting aan vogels die weer insecten en plaagdieren onder controle houden. In de praktijk betekenis permacultuur samenwerken met natuurlijke processen, dus je creëer je een systeem waarin organismen een grote rol spelen bij het onderhouden van het ecosysteem. Hierdoor hoef je minder in te grijpen. De natuur doet het werk. In plaats van dat jij chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt, lok je insecten en dieren die ziekten en plagen in toom houden.

Welke ontwerpprincipes heeft permacultuur?

Permacultuur is gebaseerd op een aantal ontwerpprincipes en theorieën uit de ecologie. Voorbeelden van belangrijke ontwerpprincipes zijn werken met de natuur, sluiten van kringlopen, multifunctionele elementen, diversiteit en energie-efficiëntie. Deze ontwerpprincipes zorgen ervoor dat een permacultuursysteem veerkrachtig, productief en in balans is met de natuur.

Tips om een permacultuur te creëren

Natuurlijke systemen

Begin met het observeren en creëren van een ontwerp op maat van je lokale leefomgeving. Maak gebruik van de zon in het vroege voorjaar voor warmte-lievende planten en vang regenwater op in vijvers of tonnen voor droge periodes. Sluit kringlopen door het hergebruiken van organisch materiaal en afval als grondstof.

Ieder onderdeel met meerdere functies

Composteer keuken- en tuinafval, zodat voedingsstoffen terugkeren in de bodem in plaats van verloren te gaan. Zorg dat de cruciale functies op meerdere manieren gedekt zijn, en ontwerp ieder onderdeel van je tuin zodat het meerdere functies kan vervullen. Een boom geeft bijvoorbeeld fruit én schaduw. Een vijver vangt regenwater op en creëert een microklimaat.

Breng diversiteit aan

Een permacultuur tuin kent een grote diversiteit aan soorten planten en dieren. Diversiteit zorgt voor veerkracht. Hoe meer variatie, hoe beter het systeem tegen een stootje kan.

Voorbeelden van functies per element

Hieronder een overzicht van de functies per element.

Hoe ontwerp je zelf een permacultuurtuin?

Laten we beginnen met een stappenplan voor hoe jij je eigen permacultuurtuin kunt inrichten.

1. Observeer je tuin: licht, wind, water, bodem.
2. Maak een ontwerp van je permacultuurtuin.
3. Verbeter de bodem, bijvoorbeeld met compost.
4. Maak een keuze in plantsoorten: vaste planten, gewassen kruiden.
5. Plant in lagen: bomen, struiken, ondergroei, wortels.
6. Beheer het water, zoals regentonnen, vijvers en greppels.
7. Onderhoud het op een natuurlijke manier. Observeer de permacultuurtuin en stuur het bij indien nodig.

Hoe onderhoud je een permacultuurtuin?

Het tuinieren van een permacultuurtuin draait om slim en natuurlijk tuinieren. Een goed ontworpen permacultuurtuin onderhouden kost minder werk dan een conventionele tuin. Je werkt mét de natuur. Door het gebruik van mulch onderdruk je onkruid en houd je vocht vast. Verder voedt compost de bodem en planten, en hoef je minder water te geven. Tot slot worden ziekten en plagen op natuurlijke wijze onder controle gehouden. Let goed op de signalen van de tuin en grijp in indien nodig.

Veelgestelde vragen over permacultuur

Waarom kiezen voor permacultuur?

Permacultuur biedt een duurzame en economisch stabiele manier om de menselijke leefomgeving te ontwerpen met respect voor natuur, bodem en toekomstige generaties. Door te werken met kringlopen, organisch materiaal, meerdere lagen en planten met meerdere functies, maak je een eetbare tuin waarin alles elkaar versterkt. Of je nu begint met een natuurlijke moestuin of een voedselbos ontwerpt, het permacultuurprincipe kan in elke schaal en situatie toegepast worden.